صادرات به معنای فروش محصولات و خدمات یک کشور در کشورهای خارجی است. صادرات کالا به کشورهای دیگر می تواند منبع رشد قابل توجهی برای کسب و کارها در قالب بازارها و فرصت های جدید باشد. اما از طرف دیگر نمیتوان از ریسک در صادرات چشم پوشی کرد ریسک هایی همچون ریسک‌های اقتصادی، سایسی، فرهنگی و… . در این مقاله قصد داریم تا با چالش های صادرات و مفهوم مدیریت ریسک در صادرات آشنا شویم.
مهمترین ریسک ها در صادرات
انواع مختلفی از ریسک های صادراتی وجود دارد. در حین انجام تجارت در سطح بین‌المللی، شرکت‌ها ممکن است تحت تأثیر تغییرات محیط سیاسی یا نوسانات شاخص‌های تجاری و اقتصاد کلان قرار گیرند. از سوی دیگر هنجارها و فرهنگ های تجاری میان کشورهای مختلف، متفاوت است و نرخ ارز افزایش و کاهش می یابد.
به طور کلی تغییرات در محیط تجاری، سیاسی و قانونی همگی می توانند بر شرکت هایی که در یک کشور یا منطقه خاص تجارت می کنند تأثیر بگذارد. در ادامه با برخی از مهمترین ریسک های موجود در زمینه صادرات آشنا می شویم.
ریسک های سیاسی یکی از انواع ریسک در صادرات
صادرکنندگان هنگام انجام تجارت در کشورهای مختلف ممکن است با خطرات سیاسی قابل توجهی روبرو شوند. برخی از این ریسک ها مشخص و شناخته شده هستند، در حالی که برخی دیگر می توانند به سرعت و طور کاملا غیرمنتظره رخ دهند.
یک انتخابات جدید، تحریم‌ها یا فشارهای دولت‌های دیگر کشورها و ناآرامی‌های داخلی می‌توانند به سرعت منجر به تغییر وضعیت سیاسی یک کشور شوند. به طور کلی، هر چه سیستم های تجاری، مالی و اجتماعی یک کشور با ثبات تر باشد، نشان دهنده ریسک سیاسی پایین تر آن کشور است.
هنگامی که وضعیت سیاسی در یک کشور تغییر می کند یا بدتر می شود، شرکت هایی که در آن کشور فعالیت می کنند و یا با آن کشور تجارت می کنند ممکن است با طیف وسیعی از مشکلات مواجه شوند. برای مثال دولت ها می توانند دارایی ها را مصادره کنند و یا کسب و‌کارها ممکن است در انتقال پول به داخل و خارج از کشور با مشکل مواجه شوند.
از آنجایی که پیش‌بینی یا کاهش مستقیم ریسک سیاسی دشوار است، کسب‌وکارهای صادراتی می‌توانند بر نظارت دقیق وضعیت سیاسی کشورهایی که با آن ها مبادلات سیاسی دارند، تمرکز کنند. از سوی دیگر شرکت ها می تواند اقداماتی را برای محدود کردن ریسک های مالی خود انجام دهند به عنوان مثال برخی از بیمه نامه ها ممکن است پوششی برای خسارات مربوط به تغییرات در محیط سیاسی ارائه دهد.
ریسک های قانونی در صادرات
قوانین و مقررات در سراسر جهان متفاوت است. آنچه در یک کشور به عنوان قانون به شمار می آید، ممکن است در کشور دیگر جزو قوانین نباشد. در نتیجه، شرکت‌های صادرکننده ممکن است با مسائل حقوقی مرتبط با تعدادی از حوزه‌های تجاری، از جمله گمرک، قراردادها، ارز، مسئولیت و حقوق مالکیت معنوی مرتبط با محصولاتی که می‌فروشند، مواجه شوند.
یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش خطرات قانونی صادرات، استخدام مشاوران حقوقی است که اثبات شده در برخورد با قوانین محلی هستند. آخرین کاری که یک شرکت می خواهد انجام دهد این است که در یک کشمکش حقوقی طولانی در کشوری ناآشنا گرفتار شود. اتکا به مشاوران حقوقی مورد اعتماد می تواند در برخورد فعالانه با مسائل حقوقی احتمالی کمک کند.
ریسک اعتباری و مالی یکی از چالش های صادرات
هنگام انجام تجارت در سطح بین المللی، ریسک عدم پرداخت توسط مشتریان، یکی از مسائل کلیدی است که صادرکنندگان کالا باید با آن مقابله کنند. در واقع، ریسک های مالی یکی از مهم ترین ریسک هایی است که یک صادرکننده کالا می تواند با آن مواجه شود. مجبور کردن مشتری متخلف به پرداخت، حتی زمانی که مشتری در کشور شما است نیز دشوار است. از این رو زمانی که مشتری در کشور دیگری باشد، این دشواری چند برابر می شود.
حتی ارزیابی اعتبار یک مشتری بین المللی می تواند دشوار باشد. همه کشورها اطلاعات دقیقی درباره سابقه اعتباری گذشته یا اعتبار فعلی مشتری های خود ندارند. برای کاهش این خطرات اعتباری، صادرکنندگان اغلب به پیش پرداخت یا ضمانت های اعتباری، مانند اعتبارات اسنادی، قبل از ارسال محموله تکیه می کنند. متأسفانه، انجام این اقدامات می‌تواند محموله‌ها را به تأخیر بیندازد یا منجر به حذف مشتریان بالقوه‌ای را که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند این اسناد را ارائه کنند، شود و از دست رفتن فرصت های تجاری را به همراه داشته باشد.
ریسک کیفیت، یک چالش مهم صادرات
پس از ارسال کالا، مشتری ممکن است شکایت خود را در مورد کیفیت آن محصولات ثبت کند. برخی مواقع این اعتراضات واقعی است ولی برخی اوقات هم به عنوان اهرمی برای مذاکره در مورد تخفیف روی محصولات ارسال شده می باشد.
یکی از راه‌های مقابله با ریسک کیفیت، استخدام شخص ثالث مستقل برای بازرسی کالاها قبل از ارسال است. در صورت عدم امکان، صادرکننده می‌تواند نمونه‌هایی را برای واردکننده یا مشتری نهایی ارسال کند تا آنها بتوانند خودشان محصولات را بررسی کنند و قبل از ارسال هرگونه سفارش، تشخیص دهند که آیا کیفیت قابل قبول است یا خیر.
ریسک حمل‌ونقل و لجستیک از بزرگترین ریسک های صادرات
در بحث صادرات، فروش محصول تنها آغاز فرآیند است. پس از آن کالاهای فروخته شده باید به سرعت و با خیال راحت به مشتری ارسال شود. اینجاست که صادرکنندگان می‌توانند با طیف وسیعی از خطرات حمل‌ونقل و لجستیک مواجه شوند که می‌تواند بر اساس نوع کالاهای ارسال‌شده و الزامات انجام آن متفاوت باشد. برخی از کالاها تاریخ انقضا دارند و یا نیاز به نگهداری در یخچال دارند و یا نباید در معرض گرما یا سرمای بیش از حد قرار گیرند. برخی دیگر از کالاها بسیار شکننده هستند، نیاز به رسیدگی دقیق دارند و یا باید قبل از تحویل به مشتری مونتاژ شوند. از این رو همه محموله ها باید به دقت ردیابی شوند زیرا اگر مشکلی در حین ارسال کالا پیش بیاید، خریدار ممکن است سعی کند در مورد کاهش قیمت مذاکره کند یا محموله را به طور کلی رد کند.
کاهش خطرات حمل و نقل و لجستیک اغلب شامل کنترل کیفیت و رویه های ردیابی دقیق در طول فرآیند است. به این منظور لازم است تا برای صادرات محصولات خود از شرکت های حمل و نقلی متخصص و مجهز استفاده کنید.
ریسک فرهنگی در صادرات
انجام تجارت با واردکنندگان و مشتریان در یک کشور دیگر به میزان مشخصی اعتماد نیاز دارد زیرا در حین فرایند صادرات تفاوت در زبان، فرهنگ، مذهب و بسیاری از جنبه های دیگر زندگی را شاهد هستیم.
برای مثال، زمانی که صادرکنندگان و مشتریانشان به زبان‌های مختلف صحبت می‌کنند، جزئیات و نکات ظریف می‌تواند در ترجمه گم شود.
آداب و رسوم فرهنگی مختلف می توانند بر همه چیز تأثیر بگذارند، از ساعات کاری گرفته تا رفتار اخلاقی و اینکه آیا مشتریان مایل به خرید محصول هستند یا خیر.
حوزه‌های زیادی وجود دارد که صادرکنندگان خوش‌نیت می‌توانند ناآگاهانه باعث ایجاد تنش یا توهین به مشتریان، مقامات دولتی و سایر جنبه‌های تجارت شوند.
از این رو بهتر است تا صادرکنندگان بر ایجاد روابط تجاری محلی با کشورهایی که به آن ها صادر می کنند، تمرکز کنند تا به رفع مشکلات احتمالی کمک کنند.
یسک اقتصادی از جمله مهمترین چالش های صادرات
بازارهایی که از نظر اقتصادی با ثبات تر هستند و احتمال تغییرات اقتصادی که می تواند بر روند صادرات شما تأثیر بگذارد کمتر است، گزینه های مناسبتری برای صادرات هستند. در ادامه به معرفی برخی از مهمترین ریسک های اقتصادی صادرات می پردازیم.
تورم بالا:
تورم بالا می تواند به این معنی باشد که مشتریان قادر به پرداخت به موقع صورتحساب ها نیستند. از سوی دیگر در برخی موارد تورم بالا منجر به تورم بیش از حد و در نتیجه فروپاشی اقتصادی می شود. همواره تلاش کنید تا صادرات را به کشورهای باثبات تر انجام دهید تا از ریسک های پیش‌فرض جلوگیری کنید.
نوسانات نرخ ارز:
تغییرات ناپیوسته در نرخ ارز می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر صادرات داشته باشد. افزایش ناگهانی یا کاهش ناگهانی ارزش ارز محلی می‌تواند باعث تغییر در قیمت و رقابت‌پذیری محصولات صادراتی شود و تأثیر منفی بر درآمد و سودآوری صادرکنندگان داشته باشد.
ریسک ارزش ارز:
در برخی موارد، ارزش ارز محلی ممکن است به دلایل سیاسی، اقتصادی یا مالی کاهش یابد. در این صورت، صادرکنندگان ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند که به کاهش درآمد و سودآوری منجر می‌شود و حتی می‌تواند باعث عدم توانایی در پرداخت هزینه های مرتبط با صادرات شود.
مدیریت ریسک در صادرات
مدیریت ریسک صادرات به معنای حذف ریسک نیست. چیزی به نام کسب و کار بدون ریسک وجود ندارد، به خصوص زمانی که با شرکای تجاری و مشتریان در کشورهای دیگر کار می کنید. در عوض، مدیریت ریسک عبارت است از برداشتن گام‌هایی برای اطمینان از اینکه شرکت می‌داند با چه ریسکی مواجه است و چه مقدار از این ریسک را می‌تواند کاهش دهد.
مدیریت ریسک های مرتبط با صادرات، با شناخت این خطرات آغاز می شود. بنابراین اولین گام شما این است که خطراتی را که احتمالاً با آنها روبرو می شوید شناسایی کنید و خود را برای آن ها آماده کنید. هرچه این ریسک ها جدی‌تر باشند، باید به آن ها توجه بیشتری داشته باشید.
در گام بعد لازم است تا هر خطر را بر اساس احتمال وقوع و شدت آن رتبه بندی کنید. این ریسک ها می تواند ریسک های کلان اقتصادی مانند ریسک تورم، خطرات سیاسی، مانند ناآرامی های سیاسی یا تحریم های اقتصادی در یک کشور یا منطقه خاص، ریسک های خاص کسب و کار، مانند کاهش تقاضای بازار و … باشد.
پس از آن باید استراتژی‌های مناسبی همچون توسعه شرایط پرداخت سفارشی، هدف قرار دادن شرکای تجاری تنها در مکان‌ها یا صنایع خاص و بیمه در برابر خطرات خاص و مهم را برای مدیریت انواع مختلف ریسک‌های صادراتی در نظر بگیرید.
البته این نکته را به خاطر داشته باشید که باید ریسک ها را در طول زمان و با تغییر شرایط بررسی کنید و رویکردهای مدیریت ریسک را با توجه به اطلاعات جدید تنظیم کنید.
همانطور که در این مقاله دیدیم، صادرات کالا و خدمات هم همچون سایر مسائل مربوط به تجارت بین الملل با چالش هایی همراه است. از این رو اگر قصد صادرات کالا به سایر کشورها را دارید لازم است تا در ابتدا مهمترین ریسک ها در صادرات را بشناسید و راه هایی برای مقابله با آن ها پیدا کنید. به این منظور می توانید با کارشناسان و متخصصان ما در گروه بین المللی اکسیر تجارت داران در ارتباط باشید تا در تمام مراحل صادرات کالا و مدیریت ریسک در صادرات، همراه و راهنمای شما باشند.
بدون دیدگاه